Door Trevyn van Houwelingen
Na één moestuin in Sliedrecht eerder dit jaar worden nu twintig Papendrechtse tuinen van PFAS-grond ontdaan. Het is de tweede proef om te kijken hoe moestuineigenaren in onze streek weer onvervuild voedsel kunnen produceren. Het totale herstel moet acht weken duren.
Een paar vijgenbomen, twee tuinhuisjes en een verdwaald ontworteld aardbeienplantje is bij aankomst het enige wat nog herinnert aan de twintig moestuinen die een paar maanden geleden nog vol in gebruik waren. Dick Naafs, de voorzitter van de Vereniging Organische Tuin Papendrecht kijkt toe hoe een vijftal mannen met zwaar materiaal bezig is de twintig tuinen te ontdoen van een laag grond.
“Uit onderzoek bleek dat er in voedsel uit onze tuinen soms tot wel drie keer zoveel PFAS zat als medisch verantwoord”, vertelt Naafs. “Op dit moment halen ze alles van onze tuinen af, om er dan een nieuwe laag grond op te storten. Die laag wordt zo’n zestig centimeter dik, bestaand uit een schone onderlaag en een vruchtbare bovenlaag, allemaal PFAS-vrij.”
De klus wordt geklaard door projectbureau Moestuinherstel, die op drie locaties in de Alblasserwaard experimenteert met methoden om moestuinen te ontdoen van schadelijke PFAS-stoffen. Bij de oorsprong van de PFAS zet niemand vraagtekens. Moestuinherstel is opgericht door de Dordtse chemiefabriek Chemours, in samenspraak met de vier dichtsbijzijnde gemeenten. Alle kosten die Moestuinherstel maakt komen op rekening van Chemours. Directeur-bestuurder Robbert Brandt is aanwezig bij de herstelwerkzaamheden in Papendrecht.
Grondsoort
Tijdens het eerste experiment in Sliedrecht eerder dit jaar ging het mis met de grondsoort. De eigenaar van de moestuin was ontevreden over de kwaliteit van bovenlaag. “Daarvan hebben we geleerd. In het geval van Papendrecht zijn we vooraf met de tuinders in gesprek gegaan”, aldus Brandt. Oppertuinder Naafs knikt bevestigend: “We mochten langskomen bij de grondbank in Dordrecht, waar de PFAS-vrije grond ligt. We zijn daarna akkoord gegaan.”
PFAS-vrije grond is prachtig, maar nutteloos als je de planten daarna gaat besproeien met vervuild slootwater. Daarom worden er ook boringen uitgevoerd om schoon water uit de grond te pompen. Brandt: “We hebben eerst op zeven en vijftien meter diep geboord, maar dat water is niet geschikt. Begin juni starten we hier met een poging op 27 meter diepte.”
Planten
De grote verscheidenheid aan fruit- en groentesoorten die ooit op de 1500 vierkante meter aan tuintjes stond is verdwenen. De plantjes zijn gemarkeerd en verwijderd, om na het herstel van de tuinen teruggebracht te worden. Alles wat na herplanting doodgaat wordt vergoed. Een compromis voor de tuinders, die vanwege de startdatum van de werkzaamheden geen voorjaarsgroenten kunnen verbouwen.
“Dat is eigenlijk het enige vervelende, die startdatum. Voor de rest zijn we juist heel blij dat we over een paar weken weer normaal kunnen verbouwen en eten uit onze tuinen”, laat de moestuinvoorzitter weten. “Maar voor de komende weken moeten we helaas wel iets anders gaan doen met ons leven.”
Hetzelfde experiment wordt in het najaar nog een keer uitgevoerd op grotere schaal, dan wordt in Wijngaarden een moestuincomplex van ruim 6000 vierkante meter aangepakt. “Daarna gaan we evalueren en kijken wat er mogelijk is voor alle moestuinen in deze streek”, besluit projectleider Brandt.
Bekijk hieronder een reportage over het moestuinherstel in Papendrecht.
Volg ons ook op ons WhatsApp kanaal: https://whatsapp.com/channel/0029VaoRvYF6rsQtr0tBRu3u