Ik las vanmorgen dat een groep Amerikaanse biologen heeft ontdekt dat voor de kust van de staat Washington een groep walvissen bijzonder gedrag vertoont in de zin dat ze elkaar schoonpoetsen met zelf geplukt zeewier. “Van andere diersoorten, zoals bonobo’s, chimpansees en olifanten, is bekend dat ze gereedschap kunnen maken en gebruiken maar bij walvissen was dergelijk gedrag tot nog toe onbekend,” meldt De Volkskrant.
Wacht even, gereedschap maken vind ik toch iets anders. Die beesten hebben dat zeewier geplukt. Onze voorouders maakten messen en speren door weken lang twee stenen over elkaar te wrijven om ze scherp te krijgen, dat is wel even wat anders. Dat zeewier waar ze elkaar mee poetsen is toch meer een soort gratis handdoek van de Shell en dan hoeven ze nog geen eens een spaarkaart in te leveren.
Verderop in het artikeltje wordt zelfs het woord ritueel gebruikt en een onafhankelijke hoogleraar diergedrag van Universiteit Utrecht oppert zelfs dat hier sprake kan zijn van cultureel gedrag. Ik denk in eerste instantie altijd dat er bij dieren toch een praktische reden achter schuilt die te maken heeft met voortplanting. Toen ik een tiener was en een meisje op de ligweide van het zwembad vroeg of ik alsjeblieft haar rug wilde afdrogen heb ik dat niet als cultureel gedrag geïnterpreteerd maar terecht beschouwd als strategie met meer primaire doeleinden. De conclusie van het onderzoek moet dus niet zijn dat sommige dieren meer op mensen lijken dan we dachten, nee het is andersom: mensen lijken meer op dieren dan we dachten.
Ik geef toe dat die orka’s wel iets intelligenter lijken dan we eerder veronderstelden. Ze moeten echter niet denken dat ze binnenkort op het droge kunnen gaan leven omdat ze toevallig tot de walvissen behoren. En dat ze ook niet denken dat ze het land kunnen gaan bebouwen waardoor ze niet meer hoeven te jagen. En dat ze de illusie mogen hebben dat ze zoveel gevoel voor efficiency hebben dat ze een industriële revolutie in gang kunnen zetten. Niet teveel kapsones, jongens!
Misschien is de beste manier om de verdere evolutie van de orka in de kiem te smoren hem uit te leggen dat die cultuur die wij als mensen hebben opgebouwd ook niet alles is. Maar ja, tegen de tijd dat dat beest zo ver is geëvolueerd dat ie dat begrijpt hebben wij, ben ik bang, elkaar al lang plat gebombardeerd met zéér geavanceerd gereedschap.
Peter de Liefde sprak deze column uit in het programma ‘Praatpaal’ op Drechtstad FM 105.0 & 95.7 FM
Reageren kan via: peter.deliefde@rtvpapendrecht.nl
Volg ons ook op ons WhatsApp kanaal: https://whatsapp.com/channel/0029VaoRvYF6rsQtr0tBRu3u