REGIO – De Raad van State heeft een streep gezet door de uitzonderingspositie voor de bouw bij het aanvragen van de natuurvergunning. Dankzij deze positie konden ontwikkelaars ondanks de strenge stikstofregels toch bouwen: ze hoefden hun stikstofuitstoot tijdens de bouw niet mee te tellen bij de aanvraag. Dat is nu verleden tijd. Wat betekent dit?
Wat gaat er concreet veranderen bij bouwprojecten?
“Ieder project moet zijn eigen stikstofberekening maken en kunnen aantonen dat de bouw niet ten koste van de natuur gaat”, zegt de Rotterdamse transitiehoogleraar Jan Rotmans. Dat moeten ze met hulp van stikstofexperts. “Vaak hebben bouwbedrijven die experts niet. Dit zorgt voor vertraging.”
“Ik ben niet onverdeeld gelukkig met deze uitspraak, omdat duurzame projecten hierdoor ook in het gedrang komen. Zelfs de bouw van windmolenparken kan op deze manier worden stilgelegd en dat lijkt mij niet de bedoeling. Dit zet Nederland klem en alles loopt zo vertraging op.”
Milieuwetenschapper Raoul Beunen houdt zich al jaren bezig met het stikstofdossier. Ook hij verwacht vertragingen doordat de bouwvrijstelling geschrapt is. Gevolg van de uitspraak is dat ontwikkelaars de neerslag van stikstof moeten compenseren als die boven de vastgestelde rekengrens komt. Als ze niet kunnen compenseren, mogen ze niet bouwen.
“Voor kleinere bouwprojecten heeft dit vooral administratieve gevolgen omdat de stikstofdepositie daarvan zo beperkt is dat het verwaarloosbaar is. Voor grote projecten zal de initiatiefnemer op zoek moeten naar stikstofruimte ter compensatie”, legt Beunen uit. “Al met al betekent het meer werk voor initiatiefnemers en beoordelende instanties, vooral provincies. En die administratie kost tijd en vooral vergunningverleners hebben het al vrij druk.”
Hoe gaat de toekenning van natuurvergunningen in z’n werk?
Bij de toekenning van de vergunning wordt met verschillende factoren rekening gehouden, zegt Rotmans. De belangrijkste: “Of je gaat bouwen vlakbij de natuur of niet. Maar ook met welke materialen je bouwt, hoeveel apparatuur je gebruikt en hoeveel uitstoot je genereert. Als je dichtbij natuurgebieden wil bouwen ben je bijna kansloos en wordt het heel moeilijk om een vergunning te krijgen.”
De stikstofuitstoot van bouwprojecten kan gecompenseerd worden door bijvoorbeeld een ander bedrijf dat uitstoot veroorzaakt in dezelfde regio op te kopen (zoals veehouderijbedrijven) of stikstofruimte te kopen bij iemand die handelt in stikstofrechten.
In de omgeving van Rotterdam zal dit nog niet eenvoudig zijn, voorspelt Beunen. “?Hier zit een mogelijk knelpunt omdat juist in dit deel van het land weinig ‘stikstofruimte’ beschikbaar is. Er zijn bijvoorbeeld niet veel veehouderijbedrijven die uitgekocht kunnen worden. Wellicht is het een stimulans om in andere sectoren de uitstoot te verminderen.”
Hoeveel vertraging lopen bouwprojecten hierdoor op?
Rotmans: “Per project kun je rekenen op maandenlange tot jarenlange vertragingen, afhankelijk van de grootte van het project.”
Rechter haalt streep door bouwvrijstelling, grote gevolgen voor woningbouw en haven
De provincie Zuid-Holland heeft berekend dat bij 145 duizend nieuwe woningen de stikstofeffecten ‘onwenselijk groot’ zijn. Dit betekent niet dat deze huizen per definitie niet kunnen worden gebouwd: als er in de buurt voldoende uitstoot wordt verminderd, kan er ruimte ontstaan. Maar dat is in de regio Rotterdam dus lastig. Desondanks valt volgens de provincie nog niet aan te wijzen welke bouwprojecten mogelijk stilvallen.
Ook het aanvragen van vergunningen zal naar verwachting vertraging oplopen. De wettelijke behandeltermijn voor natuurvergunningen bedraagt 26 weken vanaf het moment van aanvragen. Die termijn is exclusief de tijd die een initiatiefnemer nodig heeft om een aanvraag voor te bereiden.
Woordvoerder Robert Berk van de provincie Zuid-Holland: “De uitspraak van de Raad van State betekent extra werk en dus extra tijd. Aan de kant van de berekeningen, maar ook aan de kant van het toetsen. Hoeveel extra tijd voor alle stappen nodig is, valt nu nog niet te zeggen.”
Wat zijn structurele oplossingen om stikstofuitstoot bij bouwen te verminderen?
Rotmans: “Meer woningen bouwen met hout en biomassa, al zijn we nog niet zover om dat op grote schaal te doen. Dat bespaart heel veel CO2-uitstoot en stikstofuitstoot. Het dwingt je om heel anders te bouwen, voor gebouwen of infrastructuurprojecten.”
Dit verhaal is afkomstig van onze mediapartner Rijnmond.