PAPENDRECHT – Op 11 november om 11.11 uur, zal de Belgische ambassadeur in Nederland, mevrouw Anick van Calster, het eerste exemplaar in ontvangst nemen van Noodgeld en Oorlogsbrood, Belgische vluchtelingen in Papendrecht 1914-1918. Dit boek behandelt de vergeten geschiedenis van ruim tweeduizend Belgen die vanwege de Grote Oorlog (d.w.z. de 1e Wereldoorlog) uitgeweken waren naar Papendrecht. Het is een schrijnend verhaal over hoe mannen, vrouwen en kinderen massaal bij Essen de grens over kwamen om rust te vinden in het dorp aan de rivier.
Auteur Pieter van Wijngaarden heeft al deze mensen uit België een naam kunnen geven. Ze staan vermeld in het 400 pagina’s tellende boek. Niet alleen de vluchtelingen, maar ook de adressen waar de Belgen verbleven worden vermeld. Veel arriveerden per schip zodat in onze kleine gemeente op een gegeven moment wel driehonderd schepen lagen. Daarnaast worden alle Belgen die hier in Papendrecht zijn geboren, overleden, hebben verbleven en in het huwelijk zijn getreden, met naam genoemd. Opmerkelijk is het feit dat de helft van de overleden kinderen niet ouder werd dan 12-jaar.
Pastoors en gedetineerden
Uit alle lagen van de bevolking arriveerden ze in Papendrecht: burgers, pastoors, militairen, gedetineerden uit de gevangenis van Antwerpen en vooral veel kinderen. In het boek gaat de auteur in op het dagelijkse leven dat de Belgen in Papendrecht beleefden. Er kwam een Kamp, RK-school, een kerk en bijna alle mannen hadden werk in de scheepsbouw. De school was overdag, maar ook ’s avonds in gebruik. Volwassenen kregen hier een vakopleiding en Papendrechtse vrouwen leerden er alles over Brussels kantwerk.
Papendrecht had in die tijd ongeveer 4400 inwoners en daar kwamen plots ruim tweeduizend Belgische uitgewekenen bij. Toch kreeg de burgerij het voor elkaar al deze mensen onderdak te bieden. Vooral de hulp van de inwoners van Papendrecht en omgeving was hierbij belangrijk. Er werd veel geleden, op een moment was er bijna geen voedsel meer, want dat ging op de bon en zo ontstonden de bekende Regeringsproducten, tot aan Regeringsklompen toe.
Er gebeurde natuurlijk ook van alles, veel van de authentieke brieven aan de burgemeester worden gepubliceerd, waarin klachten, maar ook hulde voor het gevoerde beleid. De schippers waren het meest ontevreden, want zij moesten op last van de burgemeester hun schip verkopen. Ook de criminaliteit nam toe, maar vooral de oorlogsdreiging had veel invloed op de uitgewekenen.
Het boek is te bestellen bij de reguliere boekhandel, voor de prijs van 49,95 euro (paperback). Als hardcover kost het boek 59,95 euro. ISBN: 978-94-6481-318-0 (hardcover) en 978-94-6481-508-5 (paperback).