DORDRECHT – “Minko is de bekendste zwerver van Dordrecht”, zegt Bo Aarsbergen. Ze zag hem acht jaar geleden met kerst rafelig voor de HEMA staan en voelde dat ze wat moest doen. “Ik vroeg of hij bij mij thuis een bad wilde nemen.” Haar spontane actie van toen krijgt deze kerst een ongekend vervolg.
Hij hoort bij het centrum van Dordrecht en iedere Dordtenaar die er regelmatig komt, ken hem: Minko. Met zijn wilde haardos en zijn woeste baard is hij een verschijning. Soms speelt Minko op zijn gitaar en zingt hij met zijn stem van schuurpapier. Soms is hij aardig, soms is hij knorrig en soms gaat hij expres op blote voeten op pad. Minko is een slimmerik en weet dat er dan altijd wel mensen zijn die hem schoenen geven. Minko staat zelfs op een ansichtkaart met ‘Groeten uit Dordrecht!’
Zo overleeft hij al vijftien jaar. Onverzekerd, zonder werk, zonder uitkering en zonder vast dak boven zijn hoofd. Hij laat het misschien niet zien, maar die onzekerheid vreet aan hem. Gelukkig zijn er mensen zoals Bo, Elisabeth en Erik die hem helpen.
“Bijna iedere avond in de winter slaapt hij bij ons op de bank”, vertelt Bo. “Dat is nu acht jaar. Hij eet bij ons, kan zich wassen en ik was zijn kleren. Ik ga mee naar de rechtbank of naar de huisarts als het moet.” Het is soms ook zwaar, erkent ze. “Ik heb een gezin en soms komt het even niet uit of hebben we logees of bezoek. We hebben de afspraak dat hij op het raam klopt. Als we er geen zin in hebben, dan doen we de deur niet open.”
Bo Aarsbergen maakte zich deze zomer zorgen over de situatie van de 57-jarige Minko. Hij leeft jarenlang illegaal in een sloopbusje op een parkeerterrein tot het voertuig door de gemeente wordt weggesleept. Op videobeelden van dat moment is te zien hoe een wanhopige Minko ziet dat zijn hele bezit door handhavers wordt afgevoerd. Dan bouwt stadskunstenaar Erik Sep op dezelfde plek een houten replica van dat busje, inclusief vierkante wielen. Een slimme vondst van Sep, want kunst mag formeel niet zomaar worden weggehaald. Ideaal is het niet, zo is er geen sanitair, maar Minko heeft wel weer een eigen plek.
Artistiek
Het gaat lang goed en de artistieke Minko schrijft de houten wanden van het ‘busje’ vol dichtregels en filmcitaten. “Maar het lekte aan alle kanten en ik kan hem niet buiten laten als het nat is of vriest. Ik was bang voor de winter die kwam”, zegt Bo Aarsbergen.
Je zou denken: waarom gaat Minko niet bij het Leger des Heils of bij zorginstelling De Hoop wonen? Maar de situatie van Minko is een bijzondere. Hij is alcoholverslaafd en kan of wil daar voorlopig ook niet mee stoppen. Verder leeft hij graag buiten en dan vooral in het centrum van Dordrecht. Dat maakt het vinden van een plek in praktijk lastig.
De rechter besluit twee keer zelfs bijna tot gedwongen opname in een inrichting, maar omdat mensen als Bo zoveel steun geven, ziet die daar toch van af. “Maar de onzekerheid dat zijn plek ieder moment kan worden weggehaald, valt hem heel zwaar. Die onzekerheid verhinderde hem ook stappen te maken in zijn leven”, zegt Bo Aarsbergen. “Hij was bang dat hij werd weggestuurd en dat de boel zou worden opgeknipt.”
Daarom plaatst Bo in juni een artikel op platform LinkedIn. “Wethouder Peter Heijkoop reageerde”, zegt ze. “Hij vroeg: ‘Wat zou je willen voor Minko?’ Ik dacht aan een bouwkeet. Maar het is een tiny house geworden. Dat is nog veel mooier. Ja, het is wel een soort van bekende Dordtenaar, hè? Via een crowdfundactie mikte ik op vijfhonderd euro voor wat spullen om het in te richten. De mensen gaven het dubbele: duizend.” Ze zegt dat ze de gemeente enorm dankbaar is voor deze oplossing.
En zo staat er sinds deze week een groen, ijzeren tiny house op een beschutte plek in het centrum van Dordrecht. Minko heeft er inmiddels al een paar nachten geslapen en dat beviel hem goed. Al is hij deze ochtend wel verdrietig en ook een beetje boos over het gedwongen afscheid van veel verzamelde spullen die niet passen in zijn nieuwe tiny house. Hij geeft de verslaggever een dik boek met chemische formules in zijn handen. Zijn stemming wisselt tussen blij en boos. Dan gaat hij een dutje doen.
“Het wennen zal twee weken duren, verwacht ik. Dan voelt hij zich thuis”, zegt Bo. “Ik ga een poster van jazzsaxofonist John Coltrane voor hem kopen. Daar is hij gek op. Hij heeft een stapel oude lp’s teruggevonden. Ik ga kijken voor een platenspeler.”
Wethouder Peter Heijkoop komt ook op bezoek voor een blik op het nieuwe onderkomen van de man die toch een beetje bij het stadsinterieur hoort. “Ik ben heel blij met deze oplossing. Ik denk dat het recht doet aan de bijzondere persoon die Minko is en zijn bijzondere situatie”, zegt Heijkoop. “Ik ben ook heel blij dat het voor de kerst is gelukt. De koudste periode breekt bijna aan. Het is bijna symbolisch en je ziet ook dat de omgeving positief en mild reageert.”
Oneerlijk?
Hij geeft ook meteen aan: dit is een unieke en eenmalige situatie. In principe staat het huisje er tot volgende winter. In tussentijd wordt gezocht naar een andere, permanente, oplossing. “Dit geeft ons even tijd.” Het is dus niet zo dat de gemeente Dordrecht vanaf nu tiny houses gaat uitdelen.
Je zou kunnen zeggen: dit is oneerlijk tegenover andere mensen die al jaren vergeefs zoeken naar een woning. Peter Heijkoop ziet dat anders: “Ja, het is lastig. Een dak boven je hoofd is niet meer vanzelfsprekend in deze tijd en al helemaal niet het vinden van een betaalbaar dak. Maar de problematiek van daklozen is toch ook weer een andere. Dit gaat echt over humaniteit. Dit gaat over mensen die absoluut in gevaar komen als we niet niet naar hen omkijken. Dit gaat voor de buurt ook iets goed doen en meer rust geven.”
‘Hoofd poepjes’
Want die overlast is behoorlijk geweest. Heijkoop: “Schreeuwen, openbare dronkenschap, rommel en viezigheid die je liever niet wilt. De omwonenden hadden ook een punt dat het soms de spuigaten uitliep.” Bo Aarsbergen: “Hij deed zijn behoefte op een krant. We hebben een heel netwerk en één van ons was ‘hoofd poepjes’. Maar ja, het is veel fijner dat er nu een echt toilet is, dit is menswaardiger.”
Verder ziet mantelzorger Bo Aarsbergen dat er zich deze dagen een ander wondertje voltrekt. “Hij mag er nu echt zijn en dat geeft rust. Het is eigenlijk voor het eerst dat we zoveel vertrouwen winnen dat hij toelaat dat we dingen kunnen regelen. Voorheen wilde hij alleen maar een ‘krijger’ zijn, iemand die dingen van andere mensen krijgt. Nu zijn we klaar voor de volgende stap: een bankrekening openen, een zorgverzekering afsluiten en een daklozenuitkering. Ik heb alle papieren in mijn auto liggen.”
Bo Aarsbergen vertelt dat er achter de soms vervaarlijk ogende Minko een creatieve en vindingrijke man schuilgaat. “Hij was jazzdrummer. Mijn man is muzikant en speelde met hem samen. Hij heeft leuke taalvondsten en noemt zich onze ‘voorzitter’, dat betekent dat hij altijd vooraan zit, bij de voordeur. Hij is ‘Zwerver Verliefd’ en geeft bloemen aan mooie dames die voorbij komen. Hij overleeft al vijftien jaar buiten en heeft een eigen netwerk om zich heen. Dat is heel bijzonder. Gemiddeld is een dakloze na vijf jaar overleden of weer terug in het systeem.”
Dit is een verhaal van Maurice Laparlière voor onze mediapartner Rijnmond.