REGIO – John S., die levenslang heeft gekregen voor drie moorden in Vlissingen en op zorgboerderij Tro Tardi in Alblasserdam, moet alsnog worden behandeld. Dat is de inzet van zowel het Openbaar Ministerie als de advocaten van S. in het hoger beroep. “Hij heeft hulp nodig.”
Het komt niet vaak voor dat OM en verdediging het roerend met elkaar eens zijn. In dit hoger beroep richten zij de pijlen op het vonnis van de Rotterdamse rechtbank, dat zij onbegrijpelijk vinden. Het gerechtshof in Den Haag heeft nu besloten deskundigen te raadplegen over de vraag: heeft tbs nog zin na een lange celstraf?
Achteloze executies
Het hoger beroep draait niet om de feiten. De 40-jarige John S. uit Oud-Alblas heeft die allemaal bekend: op 4 mei 2022 doodde hij een schoenmaker in Vlissingen en twee dagen later schoot hij om zich heen op zorgboerderij Tro Tardi in Alblasserdam, met als resultaat twee doden en twee zwaargewonden.
De rechtbank Rotterdam sprak in het vonnis van executies die bijna achteloos waren uitgevoerd. Het OM had dertig jaar cel en tbs geëist, maar daar ging de rechtbank niet in mee. Levenslang was op zich al een passende straf, zei de rechtbank, maar er was een probleem met de combinatie ‘dertig jaar plus tbs’. John S. zou dan pas na 28 jaar aan de tbs kunnen beginnen en de rechtbank zei niet te kunnen inschatten of tbs dan nog zinvol kan worden ingezet.
De rechtbank gaf ook aan dat John S. weliswaar stoornissen heeft, maar dat die maar een geringe invloed hadden gehad op het plegen van de moorden: hij had planmatig gehandeld en had ook andere keuzes kunnen maken.
Maximale bescherming van de samenleving
Tijdens een eerste zitting in het hoger beroep vrijdag zei het OM problemen te hebben met de opgelegde straf, omdat levenslang niet meer per definitie levenslang is. John S. kan na 25 jaar een verzoek doen om vrij te komen en het OM vindt de gedachte onwenselijk dat hij dan eventueel onbehandeld op straat komt te staan. “Wij gaan voor een maximale bescherming van de samenleving.”
Wat ook kan gebeuren, is dat na 25 jaar wordt besloten dat John S. niet vrij kan komen omdát hij geen behandeling heeft gekregen, zegt het OM. “En dat zou betekenen dat deze levenslange straf, in dit specifieke geval, neerkomt op ‘we sluiten hem op en gooien de sleutel weg’. En dat is niet de bedoeling van het Europees Hof dat zegt dat er altijd zicht moet zijn op de vrijheid.”
Het OM gaat bij de Dienst Justitiële Inrichtingen informeren of meer gezegd kan worden over de uitvoering van de levenslange celstraf. “Kunnen we daarna nog zicht houden op de veroordeelde?”
Het OM wil de deskundigen van het Pieter Baan Centrum, die John S. uitvoerig hebben onderzocht en geobserveerd, andermaal bevragen: denken zij dat tbs na 28 jaar cel nog zinvol kan worden toegepast? “De rechtbank Rotterdam is daar nu heel stellig over, dat zij dat niet kunnen inschatten, maar waar baseren zij dat op? Is dit niet een gebrek aan informatie van de rechtbank geweest? De rechter is op de stoel van de deskundigen gaan zitten.”
Exact dezelfde bewoordingen gebruikt advocaat Oldenburg, die John S. bijstaat. “De psycholoog en psychiater hebben duidelijk gesteld dat de stoornissen substantieel hebben doorgewerkt in de delicten. Dan is het onbegrijpelijk dat de rechtbank zegt dat de stoornissen in lichte mate hebben bijgedragen.”
Slachtofferverklaringen
De advocaat lijkt aan te koersen op een lagere celstraf in combinatie met tbs, waar het OM net als vorig jaar waarschijnlijk een zeer forse celstraf wil eisen plus tbs. De inhoudelijke behandeling staat gepland vanaf 19 november en zal vier dagen duren.
Net als bij de eerdere rechtszaak zal een hele dag worden uitgetrokken voor de slachtofferverklaringen. Vrijdag waren er bij de eerste zitting in het hoger beroep weer tientallen nabestaanden en slachtoffers naar de rechtszaal gekomen.
Het gerechtshof heeft aangegeven graag een reconstructie van de schietpartrij op de zorgboerderij te willen zien. Het OM heeft daarvoor een speciale Virtual Reality-bril, waarmee de reconstructie in 3D-kan worden bekeken. Ook enkele advocaten van de slachtoffers hebben aangegeven gebruik te willen maken van de VR-bril.
Het laatste woord is deze vrijdag aan John S. Hij laat eerst een stilte vallen voor hij wat gaat zeggen. “Ik weet het niet. Geef mij maar een spuit.”
Dit is een verhaal van onze mediapartner Rijnmond.