REGIO – Een 19-jarige vrouw zou in haar boosheid en paniek een undercover agent hebben uitgescholden. Zelf ontkent ze en moet daarom voor de rechter verschijnen. Ze is bang dat een strafblad haar later in haar leven in de problemen brengt.
“U heeft iemand meegenomen, zie ik”, zegt de rechter als de zaak begint. Amber* knikt. “Mijn vader en mijn zusje”, reageert de 19-jarige studente. Behalve de genoemde familieleden en de verslaggever is de rechtszaal verder leeg. De beschuldiging van het Openbaar Ministerie tegen Amber luidt: beledigen van een ambtenaar in functie. Om precies te zijn: het beledigen van een agent die haar neef en oom wilde arresteren.
Nu verschijnen er in het Dordtse rechtszaaltje wel vaker Feyenoord-supporters. Toch is Amber is waarschijnlijk niet de persoon die je direct zou verwachten bij een aanklacht tegen een grofgebekte voetbalfan. Ze is netjes gekleed in een donkerblauwe trui en oogt bedeesd. Alsof ze zelf ook nauwelijks kan geloven dat ze hier is beland.
Op maandag 15 mei 2023 wordt Feyenoord gehuldigd. Meer dan 100 duizend supporters vieren in het centrum van Rotterdam dat hun ploeg een dag eerder kampioen van Nederland is geworden. Echte ordeproblemen zijn er niet, het is vooral een dag van immense rood-witte vreugde. Op de Coolsingel, de Binnenrotte en de Hofpleinvijver vallen de verschillen tussen arm en rijk, wit en zwart en jong en oud even weg: de stad is die dag één en bejubelt de kampioenen.
“Tijdens het kampioensfeest van Feyenoord heeft u een agent in het openbaar beledigd door ‘kankermongool’ tegen hem te zeggen”, zegt de officier van justitie. Amber krijgt daarna al snel een boete van 350 euro voorgelegd. Betaalt ze, dan lijkt daarmee de kous af, maar heeft ze wel een strafblad. “Ze heeft op 23 mei met een keurige brief verzet ingesteld”, zegt haar advocaat tegen de rechter. En dus zit Amber nu voor de rechter.
Zwarte jas
“Wat tot op dat moment een leuk feest is…”, zegt de rechter. Ze is even stil en Amber knikt instemmend. “Tot u dat tegen de agent zou zeggen. Vanaf dat moment loopt het allemaal ineens heel anders. Tegen de politie zegt u dat u zich niet meer kunt herinneren of u het gezegd heeft. En dat u heel bang was voor uw opleiding. Maar de politieman zegt duidelijk dat u het wél heeft gezegd.” De rechter weer een stilte vallen. “Hoe kwam dat nou?”, vraagt ze aan Amber.
Amber gaat vertellen. Ze praat in korte zinnen en als buitenstaander voel je haar spanning voor deze dag. “We waren bij een terras. Mijn zus ging naar het toilet. Er was geschreeuw en ik keek opzij. Toen zag ik hoe mijn neefje met zijn gezicht tegen de muur werd geduwd. Ik zei: ‘Laat los!’” De rechter wil weten hoe de man die haar neef vastpakte eruit zag. “Niet als politie”, zegt Amber. “Hij had een zwarte jas aan. Ik zei dat hij los moest laten. Maar ik zei niet ‘kankermongool’.” Naast de neef zou ook Ambers oom stevig zijn beetgepakt.
“Hoe kijkt u erop terug?”, vraagt de rechter aan Amber. “Niet fijn”, zegt de studente. Op de vraag hoe ze het in de rechtszaal vindt, zegt ze: “Spannend en niet leuk”. Dat straalt ze ook uit. Ze oogt ongemakkelijk in het verdachtenbankje waar soms ook zware criminelen zitten. “Ik heb mijn cliënt uitgelegd dat u niet bijt. Maar dat maakt de spanning niet minder”, zegt de advocaat van Amber tegen de rechter. “Ja, we zitten hier in van die zwarte jurkjes. Dat is goed om te weten”, zegt de rechter terug.
De officier van justitie leest voor wat de agent in burger na het voorval heeft verteld. “We verrichten een aanhouding als er een vrouw naar me toe komt rennen. Ze stopt vlak bij me. Ze kijkt me aan en roept ‘kankermongool’. Door dat woord voelde ik me beledigd.” Ook een andere agent hoort het, volgens de verklaring.
“Ik vind het heel specifiek omschreven. Ze loopt op de agent af, kijkt hem aan en roept het luidkeels. 350 euro is eerder opgelegd en dat vind ik nog steeds passend”, zegt de officier. “Het is wat mij betreft duidelijk dat het politie is, ook al hebben ze geen uniformen aan. We moeten kunnen vertrouwen op wat de politie opschrijft.”
“Er was kennelijk een happening met Feyenoord”, begint de advocaat van Amber aan zijn pleidooi. “Ze hebben blijkbaar iets gewonnen in de eredivisie. Ik heb nul verstand van voetbal en het dossier is maar veertien pagina’s. Maar ik heb wel verweer. Ze zegt dat ze het niet heeft gedaan en ik geloof dat. Al zou ik daardoor misschien een slechte officier van justitie zijn.” Een grapje van de raadsman en daar moet de officier in deze zaak toch even om lachen.
‘Maak dat je moeder wijs’
“Ze zegt meteen duidelijk: ik ga niet betalen”, gaat de advocaat verder. “De agenten waren undercover. Ik stel me voor dat ze als Feyenoord-supporters waren verkleed. Maar ik ben dus geen voetballer. De politiemensen pakken haar familieleden vast, maar ze weet helemaal niet dat het agenten zijn. Van de aanhouding van de oom en de neef lezen we in het dossier niks terug.”
De advocaat vertelt daarom zelf waarom de neef en zijn vader door de mannen in het zwart tegen de muur worden gezet. “Ze zien dat het undercoveragenten zijn, zeggen dat, maar de mannen ontkennen. De neef zegt vervolgens: ‘Maak dat je moeder wijs’. Vader en zoon worden aangehouden, maar op het bureau blijkt dat ze door dat te zeggen niks verkeerd hebben gedaan.”
Hun 19-jarige studerende nicht zit daardoor wel voor de rechter en daar heeft ze het al maanden moeilijk mee. “Dat ze wordt beschuldigd, levert haar héél veel stress op”, zegt de advocaat. “De verwarring over de agenten zorgt voor twijfel. Daarom moet ze worden vrijgesproken.”
Als Amber het laatste woord krijgt, blijft het stil. De rechter heeft op haar beurt even bedenktijd nodig voor het vonnis. Dat lijkt opmerkelijk, want als het woord tegen woord is, weegt de verklaring van een agent normaal gesproken het zwaarst. Amber, haar familie, advocaat en officier verlaten de rechtszaal. Een kwartier laten roept de bode ‘Hervatting zitting!’ en mag iedereen weer naar binnen.
Het vonnis
“Als ik lees wat de politie onder ambtseed zegt, dan geloof ik dat. Maar dan….”, zegt de rechter. “Het is misschien niet heel sjiek wat u heeft geroepen. Maar ik snap dat u niet wist dat het agenten waren. En dan is het geen belediging van een ambtenaar in functie, maar een gewone belediging.” En daarvoor zaten we niet in de rechtszaal en dus gaat Amber volledig vrijuit. “Tja, je roept allemaal wel eens wat”, besluit de rechter. Er breekt een glimlach door bij Amber. Het is voorbij en als toeschouwer voel je haar opluchting.
*Omwille van de privacy is de naam van de verdachte gefingeerd. De redactie van Rijnmond kent haar ware identiteit.
Dit is een verhaal van Maurice Laparlière voor onze mediapartner Rijnmond.