DORDRECHT – De eerste grote overzichtstentoonstelling over de geboren Dordtenaar Jan Veth (1864-1925) gaat deze week open. Vanaf zaterdag 18 februari kan iedereen in het Dordrechts Museum genieten van zijn uitzonderlijke portretten. De expositie Het oog van Jan Veth toont het leven en werk van Veth in al zijn veelzijdigheid: als avant-garde kunstenaar, portretschilder, tekenaar, prentmaker en kunstcriticus. Voor het eerst worden onbekende werken uit privécollecties publiekelijk getoond, naast bekendere museumfavorieten uit diverse musea. Werken van kunstenaars als Breitner, Toorop en Rembrandt tonen daarnaast zijn visie als invloedrijk kunstcriticus.
Rond 1900 bewoog Jan Veth zich in het centrum van de Nederlandse kunstwereld. In intieme portretten bracht hij deze wereld tot leven en met vurige geschriften drukte hij als kunstcriticus een stempel op de artistieke ontwikkelingen van zijn tijd. Hoewel hij eigenlijk landschapschilder wilde worden, besloot hij zich in 1888 volledig te richten op de portretkunst. Een goede keuze: Veth werd een van de meest gevraagde portretschilders van zijn tijd. Hij portretteerde politici, wetenschappers, schrijvers en kunstenaars – naast de innemende schilderijen van vrienden en ‘onbekende’ Nederlanders. Zijn zorgvuldige benadering werd ook in het buitenland opgemerkt en hij reisde voor opdrachten naar Duitsland, Engeland en Amerika.
Jan Veth en Dordrecht
Jan Veth en de stad Dordrecht hebben een lange geschiedenis. De portretschilder en kunstcriticus werd hier in 1864 geboren. De vader van Veth was ijzerhandelaar in Dordrecht en als wethouder maatschappelijk betrokken. In zijn vrije tijd hield hij zich bezig met de geschiedenis van de Dordtse schilderkunst van de 17e eeuw en publiceerde hij als een van de eersten over Aelbert Cuyp. Veths moeder stamde af van de gebroeders Abraham en Jacob van Strij, schilders uit Dordrecht die rond 1800 furore in de stad maakten en aan de wieg stonden van het tekengenootschap Pictura, waarvan Jan Veth ook lid zou worden. Nadat Veth op 16-jarige leeftijd naar Amsterdam vertrok, keerde hij nog geregeld terug naar zijn geboortestad.
Band met het Dordrechts Museum
Al in 1888 kocht de Vereniging Dordrechts Museum het eerste werk van Veth aan en een jaar later vond zijn eerste tentoonstelling er plaats. Femke Hameetman, directeur van het Dordrechts Museum, is zeer ingenomen met deze overzichtstentoonstelling: “Het Dordrechts Museum heeft een historische band met Jan Veth en is de trotse eigenaar van de grootste collectie van zijn werk in Nederland. Ook in ons Regionaal Archief laten vele foto’s, documenten en brieven de mens achter de kunst zien. Dat is ook zo in de expositie. Brieven en geschriften, vooral de correspondentie met zijn echtgenote Anna Dirks, wekken de wereld van Jan Veth tot leven. Zo krijgen bezoekers een uniek inkijkje in zijn bestaan.”
Jan Veth als gids
Die briefwisseling tussen Jan en Anna Veth is ook te beluisteren. Eén van de audiotours, in de vorm van een hoorspel, bevat de briefcorrespondentie tussen hen twee. In de andere audiotour, die leidt door de vaste collectie van het museum, is Veths mening over kunst te horen. Podcastmaker en journalist Ko van ’t Hek gaat hierin in gesprek met drie kunstcritici – Hans den Hartog Jager, Yuki Kho en Zoë Dankert – over de kunstkritiek van vroeger en nu.
Zelf tekenen
Bij de tentoonstelling is een atelier op zaal gecreëerd: hier kunnen bezoekers, jong en oud, een zelfportret maken dat mee naar huis genomen kan worden. Er is tekenmateriaal aanwezig om mee te experimenteren.
Publicatie
Bij de tentoonstelling verschijnt Het oog van Jan Veth. Schilder en criticus rond 1900, een rijk geïllustreerd boek over de werken en invloed van Jan Veth (Uitgeverij Waanders).
Het oog van Jan Veth. Schilder en criticus rond 1900 duurt van 18 februari t/m 3 september.