SLIEDRECHT – Het moestuinseizoen is weer begonnen, maar in de winkel van de sociale moestuin in Sliedrecht is het veel rustiger dan normaal. Door al het nieuws rondom de PFAS-vervuiling bij chemiebedrijf Chemours is de verkoop met zeker 40 procent gedaald. En dat terwijl de kosten van de moestuin zijn gestegen, onder meer omdat ze nu kraanwater in plaats van slootwater gebruiken om de gewassen te besproeien. “Je voelt je voor de gek gehouden”.
Aan het woord is Arie de Ruiter. Hij zet zich al zeker tien jaar in voor de sociale moestuin in Sliedrecht, die op zo’n drie kilometer afstand van de Dordtse fabriek Chemours ligt. Bij deze moestuin kunnen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan de slag. Maar ook mensen zoals Arie, die niet achter de geraniums willen zitten, komen graag naar de moestuin om een handje te helpen en elkaar te ontmoeten.
“Ik ben maar een man alleen en stilzitten is niks voor mij”, zegt hij terwijl hij kijkt naar een paar plukjes onkruid tussen de prei.
Het zaaien en oogsten is momenteel in volle gang bij de sociale moestuin. Twee mannen schoffelen de aarde waar binnenkort aardappels in moeten. Verderop zijn de bonen en kroppen sla bijna klaar om geoogst te worden. Deze groenten worden verkocht in het winkeltje bij de moestuin, en dat wat overblijft gaat naar de Voedselbank.
Niet alleen uit de moestuin eten
Maar Arie merkt dat er de laatste tijd steeds meer overblijft dat niet verkocht wordt. Het RIVM adviseerde eerder om niet elke dag van groenten of fruit te eten dat binnen een bepaalde straal rondom Chemours geteeld is. Mensen moeten dit afwisselen met eten uit bijvoorbeeld de supermarkt. En dat advies voelen ze maar al te goed in Sliedrecht. Volgens De Ruiter is de verkoop in hun winkeltje de afgelopen tijd met zeker veertig procent gedaald.
“Je voelt je behoorlijk voor de gek gehouden, want de PFAS-vervuiling was al jaren bezig zonder dat iemand het wist. We zijn er pas later achter gekomen en moeten er nu mee leven.” Het loopt bovendien in de papieren voor de stichting, omdat het advies ook geldt om niet met slootwater te irrigeren.
“We slaan regenwater op, maar dat is vaak niet genoeg. Dan gebruiken we kraanwater. We hebben dus een hogere waterrekening, maar we doen er alles aan om het hier zo goed mogelijk te doen.” Die rekening wordt toevallig niet betaald door Chemours, lacht De Ruiter na een vraag van onze verslaggever. “Dat zouden we eigenlijk eens moeten proberen.”
Halve meter
De Ruiter hoopt vooral dat Chemours voor een halve meter aan schone grond zorgt, zodat er een frisse start gemaakt kan worden. De kans is groot dat dat op een andere locatie dan de Lijsterweg zal zijn. De moestuin moet waarschijnlijk verhuizen, vanwege bouwplannen in Sliedrecht-Noord. “Maar die plannen staan nog niet helemaal vast, dus onze verhuizing ook nog niet. We hopen wel dat we dichtbij deze plek blijven zitten, want hier in de buurt zit onze doelgroep.” De moestuin heeft een oog op het veld van de naastgelegen schaatsbaan.
Chemours gaf vorige maand aan de vervuilde grond van moestuinen in de omgeving te gaan vervangen. Om hoeveel en welke tuintjes het precies gaat is nog niet duidelijk. “Ik wil graag dat mensen geen zorgen meer hebben over ons, maar ons zien als een goede buur”, zei Chemours-directeur An Lemaire toen tegen Rijnmond.
In de tussentijd wordt er rustig verder gewerkt in de moestuin. De Ruiter eet de groenten wel volop. “Ik ben al 76 jaar oud. Het zal mijn tijd wel duren. Maar als je een gezin met jonge kinderen hebt, dan is het anders.”
Chemours moet betalen
Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht dwongen vorig jaar via de rechter af dat Chemours moet betalen voor de vervuiling die is veroorzaakt in de wijde omgeving van de fabriek. Volgens de gemeenten zou het bedrijf hebben geweten van de milieu- en gezondheidsrisco’s van GenX en voorganger PFOA, maar die informatie niet hebben gedeeld. Ook zou het bedrijf te weinig hebben gedaan om de schadelijke gevolgen van de uitstoot te voorkomen.
Dit is een verhaal van Pascalle van Werkhoven en Esther Schalkwijk voor onze mediapartner Rijnmond.